“Inter quatuor”, cum similibus.

Ex illo infero quod nullus abbas, prior vel alius prelatus inferior non exemptus vel desuper privilegiatus posset sibi eligere sine auctoritate episcopi confessorem, qui posset eum solvere vel ligare in foro penitentie.

Secunda est quod licet quilibet homo in foro penitentie habet ibi iudicem competentem, secularius est in foro causarum. Probatur prima pars: nam constitutione Ecclesie tenetur quod quilibet fidelis qui pervenit ad annos discretionis debet ad minus semel in anno recipere eucharistiam, cessante legitimo impedimento. Sed cum vix est homo qui non[1] est peccator, debet prius confiteri et a peccato absolvi, et non potest ligari vel absolvi nisi a suo iudice competenti, ut patet ex prima suppositione. Secunda pars patet de summo pontifice.

Ex illo infero quod quilibet fidelis habet ad minus tres iudices sive confessores, aliquando plures ordinarios[2] . Etiam primo, presbyterum suum curiatum[3] ; secundo, suum episcopum; tertio, papam; aliquando suum legatum in provincia et archiepiscopum quando visitat suam provinciam, et socios presbyteros, presbyteri curiati et fratres mendicantes approbati per episcopum in suis terminis constitutos.

Tertia suppositio, quod iurisdictio ecclesiastica est prestantior iurisdictione seculari. Probatur quia sicut anima est dignior corpore et spiritualia temporalibus, ut in capitulo “Cum infirmitas”, De penitentiis et remissionibus, ita iurisdictio ecclesiastica que disponit de spiritualibus et immediate ordinat hominem in ultimum finem, temporalia vero non, sed pro tanto, quia spiritualia diu sine temporalibus stare non possunt, et sic mediante tamen.

Item, iurisdictio ecclesiastica et secularis habitu ambe cadunt in personam ecclesiasticam. Sed iurisdictio ecclesiastica nullo modo cadit in laycum, ut posset probari per iura multipliciter.

Item excommunicatio, que dicitur mucro spiritualis que, cum ligat in uno loco, ligat in omni loco. Sic non est de proscriptione que tantum ligat in territoriis principis[4] proscribentis, cuius iurisdictio se non extendit ad omnes homines mundi sicut iurisdictio ecclesiastica.

Item, imperator a papa capit confirmationem, coronationem et depositionem et iurisdictionem, secundum vulgarem opinionem que dicit quod post electionem ante confirmationem non potest ea que sunt iurisdictionis imperialis.

Item, papa corrigit[5] processus et sententias imperatoris, quia ab eo ad papam appellatur etc., ut in Clementinis, “Pastoralis”, De sententia et re iudicata.

Item, ut in eadem Clementinis, imperator non potest disponere de iure naturali limitando ipsum, quod papa potest, ut patet De continentia servanda, De abdicatione proprietatis, De ieiuniis et vigiliis et similibus.

<Articulus III>

Nunc de tertio articulo sit prima conclusio: licet quilibet presbyter non actu curiatus secundum claves Ecclesie rite ordinatus potest ab excommunicatione absolvere, tamen non potest excommunicare. Prima pars probatur: nam quilibet sacerdos in articulo mortis hec potest, ut in capitulo “Pastoralis”, De officio ordinarii, in capitulo “In litteris”, De raptoribus. Tunc potest, et de novo non datur sibi potestas; igitur prius habuit illam potestatem. Secunda pars probatur: quia scilicet excommunicare in specie solvendo competit episcopis et aliis prelatis inferioribus ab episcopo canonice institutis, scilicet abbatibus, archidiaconis [ut no. in/ut Novellae 52/3], ut in capitulo “Archidiaconis”, De officio archidiaconi.

Corollarium primum: quilibet sacerdos in foro conscientie et circa consecrationem eukaristie non videtur minoris potestatem habere quam papam. Probatur quia quilibet sacerdos virtute clavium potest quemlibet a quolibet peccato absolvere tempore oportuno et ab excommunicatione minorum et maiorum etc.

Secundum corollarium: non sequitur A potest conferre beneficium, igitur potest auferre. Patet, quia simplex sacerdos potest dare communionem fidelium et tamen non potest excommunicare.

Secunda conclusio: licet quilibet presbyter actu curiatus subditum suum in genere potest excommunicare et a tali excommunicatione absolvere; non tamen quilibet potest in specie excommunicare. Prima pars probatur per capitulum “Ab ecclesiarum”[6], De officio ordinarii, quia potest furem ignotum modo predicto excommunicare, et etiam a tali excommunicatione absolvere dicendum: ‘excommunico illum qui fecit tale furtum et volo ut sit excommunicatus’. Excommunicatus donec satisfecit etiam in confessione potest talem absolvere et tamen non potest in specie excommunicare, quia hoc esset sedere pro tribunali vocatis partibus, partem contumacie vel rebellione sententia excommunicationis publice innodare.