[f. 129r] quod ego noto quod liberum arbitrium eque se habere ad bonum et ad malum potest intelligi tribus modis. Primo modo quantum ad intrinsecam eius naturam. Secundo modo quantum[1] ad motionem obiective causalitatis. Tertio, quantum ad habituum superinfusionem. Et iuxta hos tres sensus ponam conformiter tres conclusiones cum suis corollariis. Primam de primo, secundam de secundo, et tertiam de tertio.

Tertio noto quod ‘bonum’ in proposito volo accipere pro appetibili sive sit secundum se[2] appetibile sive conveniens appetitui et appetenti sine relatione ad aliud appetibile vel cum relatione ad aliud appetibile prosequendum vel obtinendum. Et opposito modo, ‘malum’ pro odibili etc[3].

Quantum ad primum sensum sit ista prima conclusio: liberum arbitrium per idem precise et secundum eamdem rationem est sui actus liberi productivum et eiusdem suspensivum. Patet conclusio, nam si secundum[4] aliam rationem est sui actus liberi productivum et secundum aliam rationem eiusdem suspensivum, sit gratia exempli quod secundum A sit sui actus productivum et secundum B rationem sit sui actus suspensivum, tunc sequitur quod liberum arbitrium per A rationem equaliter se habeat ad suum actum sicut quodcumque aliud agens naturale ad suum actum, quod est falsum, quia sic periret omne meritum et demeritum. Similiter argueretur de B ratione, nec potest dici quod per A et B simul sit productivum sui actus, quia per A tantum est sui actus productivum, igitur non per A et B simul. Tenet consequentia. Antecedens esset adversarii.

Ex illa conclusione infertur primo quod liberum arbitrium tam intense et eque est sui actus liberi productivum sicut ipsius est suspensivum. Patet corollarium, quia per idem formaliter secundum conclusionem et eius probationem.

Secundo sequitur quod liberum arbitrium eque precise est resistitivum ad non agendum suum actum sicut ipsius est productivum. Patet, quia eque est activum sui actus sicut ipsius est suspensivum, sed quanto est suspensivum tante est resistitivum ad non agendum, igitur.

Sequitur tertio quod liberum arbitrium quantum ad intrinsecam eius naturam eque se habet ad bonum et ad malum. Patet, quia ex dictis respectu boni non est magis activum sui actus quam respectu mali sit resistitivum vel sui actus suspensivum.

Quantum ad secundum sensum, scilicet quoad motionem obiective causalitatis est secunda conclusio[6]: tam increatum liberum arbitrium quam creatum possunt in aliquid ferri in quo nulla ratio bonitatis aut malitie previa apparet. Prima pars probatur, quia per determinationem divine voluntatis aliquod ponitur in esse futurum, quia enim Deus vult aliquid esse futurum, ideo rationabile est ipsum[6] esse futurum, et per consequens in talibus ad extra producibilibus voluntas in divinis precedit rationem in eisdem, igitur. Secunda pars probatur de homine potenti salvari tantum unum hominem cui occurrant duo morituri nisi ipse subveniat, tunc supposita paritate per omnia potest